همایش علمی 

نوآوری های فلسفی و کلامی مرحوم علامه طباطبائی رحمه الله  

با حضور اساتید معظم :
دکتر محمد سعیدی مهر(آرای کلامی علامه طباطبائی)
حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی رضائی تهرانی(نوآوری های فلسفی علامه طباطبائی)
دکتر علیرضا کهنسال(قول مقبول در اتحاد عاقل و معقول از نظر علامه طباطبائی)
در  تالار همایش های دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار گردید.

به مناسبت سی و پنجمین سالگرد ارتحال عالم ربّانی، فیلسوف، فقیه و مفسر قرآن، علامه سید محمدحسین طباطبایی(قدّس سرّه)، گروه های علمی فلسفه، کلام و عرفان مجمع عالی حکمت اسلامی مشهد با همکاری گروه پژوهشی حکمت و کلام جدید پژوهشکده اسلام تمدنی و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در بزرگداشت نام و جایگاه علمی این عالم جلیل‌ القدر، در روز پنج‌شنبه، بیست و هفتم آبان ماه 1395، همایشی علمی، با عنوان؛ «نوآوری‌های فلسفی کلامی علاّمه طباطبایی(قدّس سرّه)» برگزار نمودند.
در این همایش اساتیدی از حوزه و دانشگاه به ترتیب زیر به ایراد سخنرانی و ارائه ی دیدگاه های خود پرداختند: دکتر محمد سعیدی‌مهر عضو هیئت علمی و مدیر گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس تهران، حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی رضایی تهرانی، عضو هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، و دکتر علیرضا کهنسال عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد به ایراد سخن پرداختند.
دکتر سعیدی مهر؛ در حوزه«آرای کلامی علامه طباطبایی رحمه الله» به ارائه نظر پرداخت و گفت: علامه طباطبایی(ره) در برخی حوزه های الاهیات خاص که امروزه در غرب بیشتر تحت عنوان کلام جدید و فلسفه دین مورد بحث قرار می گیرد، دارای نظریاتی است که به نوبه خود نوآوری محسوب می شود.
وی در ادامه به طرح یکی از این مباحث در باب اراده الهی(divine will) پرداخت و پس از ذکر نظریات فیلسوفان و متکلمان اسلامی در مکاتب مشائی، اشراقی و حکمت متعالیه در باب اراده عنوان کرد: تقریبا همه فیلسوفان بارز این مکاتب، اراده را صفت ذاتی الهی می دانند و به هنگام تبیین آن با فروکاستن (reduction)آن به دیگر مفاهیم و صفات الهی مانند علم، حیات و قدرت و حتی حب، آن را تشریح می کنند. صدرا اراده را هم صفت ذات و هم صفت فعل می داند اما این هم دارای ایراداتی است که علامه متعرض آن شده است. علامه طباطبایی(ره)، تنها فیلسوف و متکلم نوصدرایی است که در الاهیات خاص با کمک آیات و روایات به نفی صفت ذاتی اراده می پردازد و اراده را صفت فعل می داند و بر آن استدلال می کند.

در ادامه سخنران دوم؛ حجت الاسلام و المسلمین رضایی تهرانی بود، که به موضوع «نوآوری‌های فلسفی علامه طباطبایی» پرداخت و با ذکر مقدماتی از جمله اینکه نوآوری‌های علامه منحصر در مباحث فلسفی نبوده است و ایشان نوآوری‌های متعددی در اصول فقه و در تفسیر دارند به ایراد سخن پرداخت.
وی در ادامه به بیان فهرستی از نوآوری‌های فلسفی علامه پرداخت که در آن بیش از چهل و پنج مسئله مورد اشاره واقع شد؛ دو نمونه از مهم‌ترین ابتکارات فلسفی علامه که توسط رضایی تهرانی بیان شد؛ یکی مبحث «تقسیم وجود به حقیقی و اعتباری» است که به گفته وی می‌تواند باب جدیدی در فلسفه اسلامی بگشاید و دیگری «تقریر خاصّ علامه از برهان صدیقین» است که می‌تواند جایگاه الهیات به معنای اخص را در کتب فلسفی از بدایات این کتب به نهایات تغییر داده و مسئله اثبات واجب‌ تعالی را نخستین موضوع فلسفی قرار دهد.
در پایان دکتر کهنسال به عنوان سومین سخنران در موضوع « قول معقول در اتحاد عاقل و معقول از نظر علامه طباطبایی(ره)» به ارائه نظر پرداخت و ضمن بیان دیدگاه علامه طباطبایی(ره)، در حاشیه اسفار و نقد دیدگاه حکیم سبزواری، فهم صحیح و معقول از اتحاد مدرِک و مدرَک یا همان عاقل و معقول را بدین صورت به تصویر کشید که در این مسئله اتحاد مفهومی و مصداقی وجود ندارد بلکه معقول مرتبه‌ای از مراتب عاقل است.
لازم به ذکر است اساتید بلندپایه حوزه ودانشگاه در این همایش حضور داشتند.